نوبت دهی و ویزیت آنلاین
امروزه نام لیزر و یا پیلینگ در حیطه پوست و زیبایی بارها و بارها شنیده می شود و افراد بسیاری بدنبال انجام آن جهت زیباترشدن هستند. بسیاری بر این باورند که لیزر معجزه زیبایی است و جهت انجام آن به متخصصین پوست مراجعه می کنند. از طرف دیگر بسیاری نیز بدلیل ترس از عوارض لیزر از آن گریزانند. اما آیا لیزربا یک جلسه معجزه می کند؟ بطور کلی لیزر چیست و چه نقشی درزیبایی پوست دارد؟ جایگاه پیلینگ در زیبایی پوست کجاست؟ و آیا اینها روشهایی مطمئن و بدون عارضه هستند و آیا برای همه افراد قابل انجام هستند؟
در این مقاله سعی برآن است که با انواع لیزرهای پوستی و جوانساز و روشهای لایه برداری شیمیایی (پیلینگ های شیمیایی) و اثربخشی و عوارض احتمالی آنها در حوزه پوست و زیبایی آشنا شویم تا در نهایت پاسخ سوالات فوق را مشخص کنیم.
لیزر در واقع طبق تعریف یک نور تقویت شده است و دستگاههای لیزری که بسیار متنوع هستند یک طول موج مشخص از طیف نوری را بصورت همگرا و با انرژی بالا و متمرکز تولید می کنند. اولین بار لیزر در پوست توسط پرفسور گلدمن در حدود سال 1960 بکار رفت. او از لیزر روبی در برطرف کردن خالکوبی استفاده کرد. گلدمن را پدر لیزر در پوست و پزشکی می نامند. از آن زمان تاکنون لیزرهای مختلفی با طول موجهای متفاوت و با اهداف درمانی متنوعی ساخته شدند. لیزرها امروزه در علم پوست و زیبایی بطور وسیعی کاربرد دارند. از لیزرها می توان برای رفع موهای زائد، خالهای عروقی و ماه گرفتگی ها، تاتو و ضایعات رنگدانه دار و لک های پوستی ، رفع اسکارها و جوشگاههای پوستی و منافذ باز پوستی و در نهایت برطرف کردن چین و چروک پوستی و جوانسازی استفاده کرد. در واقع جهت هرکدام از کاربردهای فوق در پوست دستگاه لیزر جداگانه ای با طول موج مشخص نیاز است. در هر یک از انواع لیزر، انرژی لیزر در بافت هدف ( فرضا فولیکول مو) بیشترین جذب را داشته و انرژی گرمایی حاصله سبب تخریب بافت هدف می شود بدون آنکه سایر بافت های مجاور آسیب ببینند.
در این بخش یطور مختصر لیزر های شایع پوستی و عوارض احتمالی آن را شرح می دهیم:
1- لیزر موهای زائد: دستگاههای الکساندریت، دیود و IPL جهت رفع موهای زائد بکار می روند. انرژی لیزر بطور خاص در پیاز مو جذب می شود و انرژی گرمایی حاصله مو را تخریب می کند. معمولا به جلسات متعدد ماهانه جهت درمان نیاز است که بسته به تراکم موها، قطر ساقه مو و منطقه درمانی تعداد جلسات متفاوت است. فرضا در مورد موهای تنه و اندامها حداقل 4 جلسه ماهانه و در مورد صورت جلسات بیشتری نیاز است. موهای ضخیم و تیره نتیجه بهتری از موهای روشن و نازک بهمراه دارند. اگر موها کرکی یا سفید هستند لیزر درمانی جایی در رفع آنها ندارد. اگر انرژی دستگاه بطور دقیق تنظیم شود و فرد بطور مرتب مراجعه کند می توان کاهش موهای زائد را تا 80% بعد 4 جلسه انتظار داشت. نکته مهم در لیزر موهای زائد آن است که نبایستی پوست ناحیه لیزر تیره و برنزه باشد. آفتاب گرفتن یا سولاریم قبل از انجام لیزر فرد را در معرض سوختگی پوست در اثر لیزر و ایجاد لکه های پوستی می کند. لذا بایستی در زمان لیزر حداقل 3 ماه از برنزه شدن در اثر تابش مستقیم و طولانی آفتاب گذشته باشد و در طول دوره لیزر حتما فرد از آفتاب گرفتن پرهیز کند. لیزر موهای زائد در هر قسمت از بدن حتی زیر بغل و ناحیه روی سینه ها قابل انجام است و هرگز سبب بروز سرطانهای پوست و پستان نمی شود. چراکه نور لیزر سرطان زا نیست و ضمنا عمق نفوذ آن حداکثر 4-3 میلیمتر است.
2- لیزر خالکوبی و لک های پوستی: لیزر Q-switched Nd:YAG بطور اختصاصی جهت درمان لکه های پوستی و برداشتن خالکوبی ها استفاده می شود. بشترین جذب انرژی این لیزر در رنگدانه های پوستی و اجزا رنگی تاتو می باشد. در بیشتر موارد بعد از انجام این لیزر در محل تاتو یا کک و مک های صورت زخم سطحی ایجاد می شود که پس از 7-5 روز بهبودی می یابد. لذا نیاز است که فرد مراقبت های ضروری جهت بهبودی زخم حاصله را انجام دهد و شرایط کامل ترمیم زخم را داشته باشد. در مورد خالکوبی ها بعضی رنگدانه ها مثل رنگهای مشکی و تیره نتایج بهتری نسبت به رنگهای زرد و قرمز بهمراه دارند. در مورد تاتو های حرفه ای و عمیق و مکرر درمان طولانی تر وسخت تر است و پاسخ درمانی کمتر است. در ارتباط با این لیزر در درمان لک های شایع پوستی به نام ملاسما یا لک حاماگی باید دانست که این لیزر درمان قطعی و دائمی آن نیست بلکه انجام آن در افراد مناسب در کنار سایر درمانهای دارویی لک های پوستی سبب پاک شدن سریعتر و بهترآن می شود. معمولا جلسات متعدد هفتگی جهت آن نیاز است و هیچگونه زخم یا آسیبی را بهمراه ندارد. در مجموع در مورد لیزر لک های پوستی باید دانست که لیزر آن هم با یک جلسه هرگز سبب رفع لک های پوستی نمی شود بلکه انجام آن طی جلسات متعدد درمانی در کنار سایر درمانهای لک در طی زمان چند ماه سبب بهتر شدن لکه های پوستی می شود و باید توجه داشت که استفاده ناصحیح و نامناسب ازلیزر حتی می تواند لک های پوستی را بدتر کند.
3- لیزر های عروقی: شایعترین لیزر ضایعات عروقی لیزر PDL نام دارد که با طول موج خاص خود حداکثر جذب را در عروق خونی داشته و لذا سبب تخریب آنها می شود. از این لیزر بخصوص در درمان ضایعات عروقی مادرزادی مانند ماه گرفتگی (Port-wine stain) و عروق ریز گشاده شده صورت و خالهای قرمز عروقی استفاده می شود. مانند سایر لیزرها جلسات متعدد نیاز است . نکته مهم در لیزر درمانی ضایعات عروقی آن است که بیماران بایستی قبل از درمان و در طول جلسات درمانی و بعد از آن از نور آفتاب پرهیز کنند؛ چرا که مواجهه طولانی و مستقیم با نور آفتاب سبب کاهش اثر درمانی لیزر و ایجاد عوارض جانبی مانند تغییرات رنگ پوست بشکل تیره یا روشن شدن می شود.
4- لیزرهای بازسازی کننده و جوانساز: لیزرهای بازسازی کننده انرژی لیزر که حداکثر جذب را در مولکولهای آب پوست دارد سبب برداشته شدن لایه های سطحی پوست بصورت بسیار دقیق و با عمق مشخص می شود و لذا با زخم سطحی ایجاده شده پوست را وادار به ترمیم و بازسازی مجدد می کند. در نتیجه پوست جدید حاصله صاف تر، شفاف تر و قوام بهتری خواهد داشت و چروکها، منافذ باز شده و اسکارها و جوشگاهها آن کمتر و بهتر خواهند شد. از لیزرهای بازسازی کننده با این روش می توان از لیزر CO2 و اربیوم نام برد که امروزه با تکنولوژی جدید فرکشنال به بازار عرضه می شوند. در روش لیزر های فرکشنال مناطق تراش لیزری بصورت نقطه نقطه و قسمت شده در ستونهای بسیار ظریف و در کنار هم صورت می گیرد و بنابراین کل منطقه لیزر بطور کامل تراش نخورده و از مناطق دست نخورده و سالم مجاور منطقه تراش داده شده ترمیم به سرعت و سهولت صورت می گیرد. لذا زمان ترمیم کوتاهترشده و عوارض نیز به حداقل می رسد. در مورد لیزر اسکارها و جوشگاههای صورت باید دانست که هرگز با یک جلسه لیزر اسکارها بطور کامل محو نمی شوند و نبایستی انتظار بهبودی صد در صدی اسکارها را با لیزر داشت؛ بلکه با 5-4 جلسه لیزر فرضا CO2 فرکشنال می توان بهبودی تا 70-60% را از لیزر بدست آورد. این لیزرها معمولا در فصول سرد سال(پائیز و زمستان) که تابش نور آفتاب شدت کمتری دارد و نیز در پوستهای ترجیحا روشن تر انجام می شود. بعد ازهرجلسه لیزر پوست به مدت حدود یک هفته زخم سطحی را خواهد داشت که ضروری است فرد در طی این دوران مراقبتهای ضروری جهت بهبودی زخم را انجام داده و در معرض تابش مستقیم و شدید نور آفتاب قرار نگیرد. فاصله بین جلسات معمولا ماهی یک بار خواهد بود.
پیلینگ های شیمیایی از قرن ها پیش توسط بشر برای زیبایی و بهتر شدن پوست استفاده می شده است. مصریان باستان از انواع مواد شیمیایی برای لایه برداری پوست استفاده می کردند. در علم زیبایی پوست بیش از 100 سال است که ازروشهای لایه برداری و بازسازی پوست استفاده می شود که یکی از شایعترین آنها پیلینگ های شیمیایی هستند. پیلینگ های شیمیایی در واقع بکار بردن کنترل شده یک سری مواد شیمیایی لایه بردار مانند اسیدهای میوه (اسید گلیکولیک) یا اسید تری کلرو استیک (TCA) روی سطح پوست صورت یا بعضی نقاط خاص مانند سوختگی ها درتنه و اندامها است تا لایه برداری پوست را انجام دهند. بسته به نوع ماده و مدت زمانی که روی سطح پوست می ماند تا خنثی شود لایه برداری یا اصطلاحا پیلینگ به سه شکل سطحی، عمق متوسط یا عمیق انجام می شود. از پیلینگ ها جهت جوانسازی، بهتر کردن اسکارهای آکنه و سوختگی ها، چین و چروکها و تغییرات رنگ پوست مانند کک و مک و درمان آکنه استفاده می شود. پیلینگ ها حتما بایستی توسط متخصصین انجام شود و مصرف خودسرانه و ناصحیح آن عوارض ناگواری مانند ایجاد اسکار و لک های پوستی را بهمراه خواهد داشت. قبل و پس از انجام آن نیز توصیه های متعددی جهت آمادگی پوست قبل از لایه برداری و نیز مراقبت های پس از لایه برداری جهت ترمیم بهتر وجود دارد که باید بدقت توسط فرد انجام شود تا نتیجه مطلوب حاصل شود. پیلینگ ها هم بسته به نوع آن به جلسات متعدد نیاز دارند. نکته مهم در مورد پیلینگ های شیمیایی آن است که پیلینگ برای همه افراد مناسب نیست و انجام آن شرایط خاصی را می خواهد که پزشکان متخصص در نظر می گیرند. فرضا انجام پیلینگ های عمقی در پوست های تیره بخصوص در فصول گرم مانند تابستان هرگز انجام نمی شود و برعکس انجام پیلینگ عمقی TCA در فردی با پوست روشن و کک و مک های فراوان در فصل زمستان نتیجه ای بسیار عالی دارد.
در پایان بطور خلاصه باید گفت که لیزرها و پیلینگ ها روشهایی بسیار موثر و جدید در زیبایی پوست و درمان ضایعات پوستی و چین و چروکها با هدف زیباتر شدن هستند. اما در همه افراد قابل انجام نیستند و شرایط هر فرد با فرد دیگر تفاوت می کند. ضمنا در مورد هر یک مراقبت های خاص خود و درمانهای دیگر همزمان را ایجاب می کند و انجام جلسات متعدد جهت رسیدن به هدف درمانی ضروری است. تصور رسیدن به نتیجه مطلوب و صد درصدی معجزه آسا با لیزر و پیلینگ آن هم با یک جلسه باوری غلط است و باید دانست که هر یک از این روشها در صورت انجام به اشتباه و ناصحیح عوارض فراوانی را بهمراه داشته و حتی سبب بدترشدن ظاهر فرد می شود.