بیماریهای پوست و ایام نوروز و پیشگیری از آن

پس از یک سال کار و تلاش مستمر روزانه، ایام تعطیلات نوروز فرصت فراغت مناسبی برای همه هموطنان عزیزجهت استراحت و تفریحات متنوع و سفرهای نوروزی و تغییر سبک زندگی می باشد. لذا افراد با شرایط محیطی جدیدی مواجه خواهند شد که شامل آب و هوا و شرایط جوی جدید، سکونت در مکانهای جدید مانند هتل ها اقامتگاهها و یا کمپ و چادر های سفری و نیز تغییر سبک تغدیه و پوشش می باشد که به نوبه خود ممکن است بیماریهای پوستی خاصی را در فرد ایجاد کند که در این مقاله به بخشی از شایعترین های آنها به اختصار اشاره می کنیم.

گزش ها :

1-   سالک: در کشور ما در مناطق خاصی مانند استان اصفهان ، کرمان و خوزستان بصورت اندمیک (شایع) وجود دارد. عامل انگلی بیماری سالک توسط نیش یک پشه ریز بنام پشه خاکی منتقل می شود. معمولا این پشه در هنگام غروب و شب فعالیت داشته و در طول روز در محل های تاریک و مرطوب مخفی می شود. مسافرت به مناطق با شیوع بالای این بیماری و بخصوص گذراندن شب در چادرها یا محل هایی که فرد محافظت کافی از نیش پشه را نداشته باشد، فرد را در معرض ابتلا به بیماری سالک قرار خواهد داد. علائم سالک حدود 6-2 ماه پس از گزش پشه به صورت ضایعات قرمز و برجسته و زخمی و مترشحه در محل گزش ظاهر میشود که همواره پس از بهبودی اسکار بجای می گذارد. توصیه جهت جلوگیری از عدم ابتلا به سالک، پوشاندن قسمت های باز بدن ،اجتناب از رفتن به مكانهاي آلوده و يا تا حد امكان ترك محل قبل از غروب آفتاب و استفاده از پشه بند به خصوص پشه بند هاي آغشته به سم می باشد.

2-   گال: گال يا جربيك بيماري عفوني خارش دارو واگیردار است که  عامل آن بندپايي از گروه مايت ها بنام علمي Sarcoptes scabiei  می باشد. این عامل انگلی در زیر پوست تونلهایی حفر می کند که در آن تخم ریزی کرده واز میزبان تغذیه می کند. علایم بیماری شامل خارش شدید بخصوص شبها و ضایعات قرمز و خارش دار در مناطق مختلف بدن مثل لای انگشتان دست، مچ دستها، آرنج و زیر بغل و سینه ها و ناف می باشد. راههای انتقال بیماری از طریق تماس با افراد آلوده ، استفاده از ملافه های مشترک و لباسهای آلوده می باشد که این سرایت درمكان هایی كه افراد دررفت آمدهستند مانند مسافرخانه ها,هتل ها,سربازخانه ها,مدارس و بیمارستانها بیشترمی باشد‏.‏ راههای پیشگیری از بیماری شامل عدم استراحت در محيطهاي غيربهداشتي و رعايت بهداشت فردي و نظافت روزانه می باشد. بایستی افراد آلوده شناخته شده و از سایرین جدا شده و درمان شوند. لباسهای زیر و ملافه ها باید با آب داغ شسته و اتوکشی شود.

3-   گزش حشره بند یا دراکولا: بند یا دراکولا نامی است که به حشره ای از خانواده سوسک ها بنام علمی Paederus در استان گیلان و مازندران داده می شود. بر خلاف تصورعام این حشره نیش نمی زند بلکه فشار دادن یا له کردن آن روی پوست سبب آزاد شدن ماده ای بنام پدرین از بدن حشره می شود که سبب التهاب پوستی تاولی (درماتیت) پس از 24-12 ساعت می شود. ضایعات پوستی معمولا در مناطق باز و بدون محافط بدن مانند گردن رخ می دهند. این حشره جثه  کمی بزرگتر از مورچه  داشته، ظاهری کشیده و باریک دارد و قادر به پرواز و حرکت سریع است. معمولا در اوایل صبح و نزدیک غروب فعالیت داشته و به نورهای مصنوعی مانند فلورسنت تمایل دارد.

جهت پیشگیری از ابتلا به این بیماری ضروری است از توری و پشه بند در محل خواب استفاده شود. حدالامکان تعداد لامپ های روشن در شب کاهش یابد. درصورت کمپینگ در محل نصب چادر علف های هرزو گیاهان پوسیده پاکسازی شده، و در صورت پهن کردن لباسها در محیط باز در زمان جمع کردن البسه بطور کامل تکان داده و قبل از پوشیدن بدقت بررسی شوند تا حشره از طریق لباس با بدن تماس پیدا نکند. در صورت مواجهه پوست با این حشره آن را از سطح پوست پرانده و مناطق آلوده با آب وصابون بطور کامل شسته شوند.

اگزمای دست: همه ساله در ایام نوروز عده زیادی از خانمهای خانه دار بدلیل شستشوی زیاد و خانه تکانی عید دچار خشکی پوست و اگزمای تحریکی دست می شوند. استفاده  مکرراز شوینده هایی مثل وایتکس و پاک کننده های قلیایی بدلیل از بین بردن لایه چربی محافظ پوست فرد را در معرض بیشتر و نفوذ عوامل مضر و حساسیت زا (آلرژن) قرار می دهند؛ که بدنبال آن پوست دستها دچار التهاب، قرمزی، پوسته پوسته شدن، ترک خوردن و خارش و خشکی می شود. توصیه های  لازم جهت جلوگیری از تشدید اگزمای دست شامل پوشیدن دستکش نخی در طول روز و پوشیدن دستکش لاستیکی روی آن در زمان کارو شستشو باآب و مواد شوینده و مصرف مکرر مرطوب کننده ها پس از خشک کردن دستها بعد از تماس با آب می باشند. همچنین ضروری است در زمان گردگیری و پاک کردن سبزی و گوشت و ماهی نیز فرد از دستکش استفاده کند. نکته مهم آن است که پوشیدن دستکش های سوراخ از نپوشیدن آن وضعیت را بدتر می کند و دستکش های فرسوده بایستی دور ریخته شوند. نیز در زمان شستشو و تماس طولانی با آب بهتر است که حلقه و انگشتر از دست خارج شوند؛ چراکه رطوبت و صابون در زیر آن جمع شده و سبب آزرده شدن پوست می شود.

آفتاب سوختگی:  مسافرت به مناطق گرمسیری و ساحلی فرد را در معرض تابش مستقیم نور خورشید قرار می دهد که در صورت عدم محافظت پوست مشکلاتی از جمله آفتاب سوختگی و حساسیت به نور را در فرد ایجاد می کند. اشعه ماورا بنفش خورشید بخش مضر تشعشع آفتاب می باشد که علت اکثر آسیب های پوستی است. اشعه ماورا بنفش خورشید می تواند سبب برنزه شدن پوست شود اما در عین حال فرد را دچار عارضه کوتاه مدت آفتاب سوختگی و قرمزی پوست و عوارض دراز مدت پیری پوست و سرطان های پوست میکند. بیشترین مواجهه با آن در ساعات 9 صبح تا 3 بعدازظهر می باشد و میزان آن از طریق بازتاب از سطح شن و ماسه ساحلی 30-15 درصد افزایش می یابد.  توصیه لازم به افرادی که به این مناطق سفر می کنند آن است که 20-15 دقیقه قبل از مواجهه با آفتاب ازمیزان قابل توجهی کرم ضد آفتاب مناسب با SPF حداقل 30 روی صورت و مناطق غیر پوشیده بدن استفاده کنند و هر 3-2 ساعت یک بار و همپنین پس از شنا و تعریق آن را تکرار نمایند. ترجیحا از کلاه لبه دار و عینک آفتابی جهت محافظت از چشم و پوست صورت استفاده کنند و تا آنجا که ممکن است در معرض نور مستقیم افتاب قرار نگرفته و در سایه و زیر سایه بان باشند.

دکتر سید علیرضا میراسماعیلی

متخصص پوست و مو و زیبایی