فیلر چیست:
فیلر یا به اصطلاح پرکننده به هر ماده تزریقی پوست گویند که با هدف پرکردن گودی ها، فرورفتگی ها و شیارها و چروکها و نیز حجم دادن و برجسته کردن قسمتهای مختلف آناتومیک بکار می رود.
تاریخچه فیلر:
اولین بار پزشکی به نام نوبر Neuber در سال 1893 قطعات چربی بازو یک بیمار را به نقائص صورت وی پیوند زد و لذا اولین فیلر را بکار برد. در نیمه قرن بیستم مصرف سیلیکون به عنوان پرکننده شایع شد اما بدلیل واکنش جسم خارجی نهایتا در سال 1992 مصرف آن ممنوع شد. در ابتدای دهه 1970 کلاژن گاوی جهت فیلر صورت بکار رفت. از آن زمان تعداد فراوانی از فیلرها تولید و مصرف شدند. در دهه اخیر رشد قابل توجهی در محصولات فیلر با تاییدیه FDA (سازمان غذا و دارو آمریکا) و همینطور رشد افزایش یابنده افراد متقاضی تزریق فیلر را شاهد بوده ایم. فیلرها شامل چربی خود فرد (چربی اتولوگ)، اسیدهای هیالورونیک، کلسیم هیدروکسیل آپاتیت، کلاژن و … می باشند.
مهمترین و شایعترین فیلرهای پوستی مورد مصرف دو دسته، هیالورونیک اسید و کلسیم هیدروکسیل آپاتیت هستند.
ژلهای هیالورونیک اسید:
هیالورونیک اسید یا هیالورون ها ماده ای از جنس پروتئین هستند که در بافت بینابینی ، پوست و بافت عصبی بطور طبیعی وجود دارد. هیالورونیک اسید خاصیت جذب آب بالا دارد و وقتی در پوست تزریق میشود سبب نرم شدن و حجم گرفتن پوست میشود. ضمنا ساختار بین سلولی را پایدار و ثابت کرده و شبکه ای را جهت اتصال رشته های کلاژن و الاستین بافت پوست ایجاد میکند. لذا در فرایند پیرشدن پوست که این رشته ها ساختار بهم ریخته پیدا می کنند نقش موثری در بهبود وضعیت پوست را بهمراه خواهد داشت. همینطور اسید هیالورونیک ساختار شیمیایی یکسانی را در پستانداران دارد و لذا خطر آلرژی و حساسیت را در تزریق ندارد. مجموعه این خصوصیات، اسیدهای هیالورویک را به عنوان بی خطرترین و بهترین و استانداردترین فیلر پوست معرفی می کند. این ژلها به راحتی استفاده میشوند و ماندگاری حداقل 6 تا 8 ماه را دارند. عارضه خاصی ندارند و مقرون به صرفه هستند. در بدن تحت اثر نیروهای مکانیکی و آنزیم هیالورونیداز به آب و دی اکسید کربن تجزیه میشوند و بتدریج از بین می روند. در واقع ژلهای موقتی هستند و ماندگار نیستند و لذا عوارض زیادی ندارند.
در سال 2003 ژلهای هیالورونیک اسید رستیلن بعنوان یک فیلر بی خطر و استاندارد تائیدیه FDAرا گرفت و از آن زمان با رشد فزاینده ای شرکتهای تولید فیلر اسیدهای هیالورونیک را ساختند ولی تعداد محدودی از آنها تائیدیه FDA را گرفتند.
خصوصیت دیگر برتر اسیدهای هیالورونیک آن است که در مواقعی که حجم زیاد تری تزریق شده باشد یا عارضه ای مثل ناهمواری رخ داده باشد به راحتی میتوان با تزریق آمپولهای هیالورونیداز با دوز مشخص و توسط پزشک متخصص ژل را حل کرد و مساله را برطرف کرد. ژلهای اسید هیالورونیک بهترین گزینه برای برجسته کردن و حجم دادن به لبها می باشند. نیز برای اصلاح خط خنده و حجم دادن به گونه ها بکار میروند.
ژل کلسیم هیدروکسیل آپاتیت:
از ژلهای استاندارد است که از سال 2006 تائیدیه FDA را دارد. این ژل شامل 30% کلسیم هیدروکسیل آپاتیت و 70% ژل حمل کننده آن است. ماندگاری این ژل حداقل یکسال است و بدلیل تحریک کلاژن سازی حجم دهی خوب و ماندگاری قابل توجهی را دارد. این ژل بسیار ایمن است و احتمال آلرژی را ندارد. به مرور تجزیه می شود و دائمی نیست.
این ژل بایستی در عمق پوست و حدفاصل پوست و بافت زیر جلدی تزریق شود. در اصلاح چین خط خنده و همچنین در حجم دهی به گونه ها بسیار موثر است. نکته مهم در ژل کلسیم هیدروکسیل آپاتیت این است که نبایستی در لب تزریق شود.
موارد مصرف فیلرها:
- خط خنده (نازولبیال)
- زیر چشم یا دره اشکی (tear trough)
- گونه ها
- خطوط اخم و پیشانی
- لبها (جهت حجم دهی)
- چانه
- زاویه فک
- شقیقه ها
- پشت دستها (جهت جوانسازی)
موارد منع مصرف فیلرها:
وجود سابقه آلرژی شدید و آنافیلاکسی، حساسیت به ماده فیلر، اختلالات انعقادی خون و وجود عفونت فعال پوستی در محل تزریق از موارد منع تزریق فیلرها هستند. افرادی که از داروهای رقیق کننده خون مثل آسپرین، بروفن، دیکلوفناک، ویتامین E و یا مکمل های گیاهی استفاده می کنند بایستی حداقل یک هفته قبل از تزریق فیلر مصرف آن را جهت کاهش خونریزی و کبودی محل تزریق، قطع کنند.
بی حسی قبل تزریق:
از روشهای مختلفی برای بی حسی موضع استفاده میشود. بطور شایع یک کرم بی حسی موضعی مثل لیدوکائین پی، حداقل به مدت 30 دقیقه قبل از تزریق روی موضع قرار داده میشود. نیز میتوان از تزریق بی حسی در محل و یا بلوکهای عصبی استفاده کرد.
عوارض تزریق:
بطور شایع پس از تزریق فیلر مختصری قرمزی، تورم و کبودی در محل ایجاد میشود که با گذاشتن کمپرس یخ در موضع به مدت چند ساعت پس از تزریق برطرف خواهد شد. اگر فیلر استاندارد تزریق شده باشد و توسط پزشک متخصص و مجرب که آشنایی کامل با تزریق فیلر دارد عمل صورت گرفته باشد معمولا عارضه خاصی رخ نخواهد داد.
نکته مهم آن است که مراجعین جهت تزریق فیلر از متخصص بودن پزشک مطمئن باشند و حتما از پزشک خود بخواهند که فیلر را به آنها نشان دهند و از تاریخ انقضا و استاندارد بودن فیلر آگاه باشند. متاسفانه در سالهای گذشته ژلهای غیر استاندارد و دائمی پاژ (PAGE) به تعداد زیادی تزریق شد که عوارض ناگواری مانند جابجایی ژل، ایجاد عفونت و آبسه و تورم ژل را بهمراه داشت و امروزه مراجعین زیادی را با این عوارض شاهد هستیم که جهت درمان تنها توسط جراح بایستی اقدام به تخلیه ژل کنند. لذا توصیه اکید میشود که حتما از فیلرهای غیر دائمی و بخصوص اسیدهای هیالورونیک استاندارد و یا کلسیم هیدروکسیل آپاتیت استفاده شود که عارضه خاصی را بهمراه نداشته و ماندگار نیستند.
توصیه های بعد از تزریق به بیمار:
بهتر است فرد تا 24 ساعت از فعالیت شدید بدنی و ماساژ و دستکاری محل تزریق پرهیز کند. نیز از گرمای زیاد به موضع و استفاده از سونا تا 24 ساعت پرهیز کند. کمپرس سرد جهت کاهش ورم و درد توصیه میشود. در صورت درد میتوان از مسکن طبق تجویز پزشک استفاده کرد. تمامی داروهای قبلی بیمار را میتوان از همان شب تزریق مجددا آغاز کرد.